آشنایی با آخرین تغییرات قراردادهای 5490

گزارش نشست تدوین مواد اسناد پیمان EPC سند شماره 5490

بر اساس هماهنگی های قبلی در یکماه گذشته با اداره کل نظام امور فنی و اجرایی و ارزشیابی طرح ها از معاونت مهندسی وزارت نفت جلسه اشنایی با آخرین تغییرات قراردادهای 5490 در محل اتاق تهران و با حضور جناب آقایان دکتر پرویز سنگین و دکتر تیمور کلالی و همکارانشان و با حضور 35 نفر از اعضا از ساعت 9 الی 13 تشکیل گردید.

1. ابتدا اینجانب به نمایندگی از طرف انجمن APEC به میهمانان و حاضرین در جلسه خیر مقدم عرض کردم و مختصرا از گذشته نشریه 5490 از شروع ابلاغ نسخه اولیه آن توسط سازمان برنامه و بودجه در مورخ 14/11/1380 تا شرایط حال و انتشار آن توسط سازمان برنامه و بودجه در مورخ 1402/03/09 و همچنین وزارت نفت در مورخ 1/4/1402 و نقش اعضای فعال انجمن APEC توضیحات اجمالی تقدیم نمودم. در جلسه عنوان نمودم با اشاره به بند 12 از ماده 6 حقوق و وظایف انجمن صنفی در مورد برگزاری نشست ها و سمینارهای علمی و حرفه ای که ما تا حال در اجرای تعهد ذاتی انجمن APEC در برگزاری چنین نشست هایی مبادرت به برگزاری 149 نشست و نزدیک به شرکت 5000 از اعضا انجمن در این نشست ها گردیده است.
2. سپس از جناب آقای دکتر پرویز سنگین سرپرست محترم اداره کل نظام امور فنی و اجرایی و ارزشیابی طرح ها دعوت که نظراتشان را در مورد برگزاری این نشست اعلام نمایند. ایشان نیز اشاراتی به کارهای انجام شده توسط همکارانشان در وزارت نفت در تهیه و تدوین این سند و همکاری وزارت نفت با سازمان برنامه اشاراتی داشتند.
3. پس از این مرحله از سخنران اصلی آقای دکتر تیمور کلالی مسئول تهیه و تنظیم این سند مهم در صنعت احداث کشور درخواست شد که ایشان صحبت هایشان را بفرمایند . ایشان به موارد ذیل با ذکر جزییات اشاره فرمودند که برای رعایت اختصار بصورت فهرست وار به آن اشاره می شود:
   • اعلام نمودند که در وزارت نفت در 10 سال گذشته کار بسیار سنگینی در مورد اسیب شناسی پروژه ها انجام گرفته که از آن ها در تهیه این نشریه استفاده کامل بعمل اورده که این متن بسیار کامل مورد توجه در تهیه و تنظیم این سند قرار گرفت.
   • ما در تهیه و تنظیم این سند از نهادهای مختلف چه در داخل و چه در خارج از کشور استفاده نمودیم آخرین نشریه FIDIC نقره ای منتشره در سال 2017 که منطبق با شرایط این نشریه بود مورد توجه وزارت نفت قرار گرفت و بخش های مهمی از آن ترجمه و از مبانی آن استفاده لازم به عمل امد و حتی از مقالاتی در مورد محیط زیست که در خارج از کشور چاپ شده استفاده نمودیم.
   • در تهیه و تنظیم این سند 32 نفر کارشناس برجسته از زیرمجموعه های دولت و بخش خصوصی مورد توجه قرار داشت که 20 نفر از آن ها انتخاب شدند و در نهایت کارگروهی با حضور حداقل 7 نفر برای تدوین این نشریه حاضر بودند که ایشان از آقای مهندس فرزاد کرمانی از انجمن APEC نیز نام بردند و تشکر داشتند.
   • در مرحله بعد ایشان به 12 محور مهم شامل تشکیل کارگروه تامین کالا به عنوان یکی از محورهای اصلی پروژه های EPC، مبالغ مشروط (Provisional sum) ماده 54، تمدید مدت پیمان ماده 68، hardship (تنگنا) ماده 73، مهندسی ارزش، HSE ماده 28، تاخیر تادیه مبالغ پیمان توسط کارفرما، کمیته دائمی رفع مشکلات پروژه DAAB ماده 75، ضمانت نامه های اجرایی ماده 60 و بقیه محورهای موثر دیگر اشاراتی داشتند.
   • ایشان پس از توضیحات در مورد 12 محور اساسی تمرکز را بر روی مواد مهم این نشریه شماره های 49، 67، 68، 69 و 75 به عنوان محورهای اصلی تمرکز نمودند و با ورود به جزییات این مواد توضیحات کافی برای حاضرین ارائه فرمودند.
   • ایشان اعلام نمودند برای اجرای این پروژه 189 جلسه و نزدیک به 9000 نفر ساعت کار صرف شد و اولین بار در مورخ 1401/08/22 بر روی سایت سازمان برنامه رونمایی شد و توضیح دادند این سند تا 6 ماه و تا اخر شهریور امسال بازخوانی و به دریافت نظرات از ذینفعان بعمل اید و درخواست نمودند که انجمن APEC نیز بعنوان یکی از کاربران اصلی توجه ویژه به این امر نموده و نظرات خود را اعلام نماید.
   • ایشان در مورد مطالعات پایه و تایید آن توضیحاتی نمودند و اعلام نمودند که عده ای در شروع این پروژه بر این بارور بودند که پروژه های EPC نیازی به انجام مطالعات پایه ندارد که در این مورد ما باسازمان برنامه هماهنگ بودیم و آن ها این اعتقاد را نداشتند و اعلام نمودند که مطالعات پایه بایستی حتما انجام شود و سوال نمودند ایا در روش کارهای EPC فهرست بها می خواهیم یا خیر؟
   • آقای مهندس جدایی همکار ایشان از شرکت مهندسی توسعه و گاز در جلسه حسب مورد توضیحاتی در مورد نحوه پرداخت ها، جبران ضرر و زیان پیمانکار و حفظ تعادل در پروژه بین حوزه مسئولیت طرفین ارائه فرمودند.
   • یکی از نکات مهمی که اقای دکتر کلالی اشاره داشتند ماده 49 و موضوع 25 % مبلغ پیمان بود که با استناد به متن موجود به ان اشارات کافی نمودند و تلاش شده که شفافیت لازم در این صورت گیرد.
4. اینجانب در حد فاصل سخنرانی اقای دکتر کلالی و قبل از پرسش و پاسخ توضیحاتی به شرح ذیل ارائه نمودم:
   • به اطلاع جلسه رساندم که پروژه های EPC دارای ماهیت خاص خود بوده و در روش سه عاملی پیمانکار، کارفرما و مشاور جداگانه در پروژه حضور دارند و وظایف خاصی به آن ها محول شده در این روش طراحی پروژه کلا توسط مهندس مشاور کارفرما، تامین کالا و تجهیزات توسط کارفرما و خارج از حوزه وظایف پیمانکار C خواهد بود و پیمانکار C تنها نسبت به اجرای پروژه زیر نظر دستگاه نطارت عمل می نماید و عملکرد آن با توجه به نشریه 4311 ارزیابی می شود در صورتیکه در پروژه های EPC حداقل شرایط ذیل بایستی مورد توجه قرار گیرد:
     • در مورد حوزه تعهدات پروژه های EPC اشارتی به نظام فنی و اجرایی طرح ها و پروژه های صنعت نفت کشور منتشره سال 96 (ماده 4 در مورد کارهای بالادست و پایین دست) نمودم و علاوه بر آن به نظام فنی و اجرایی کشور منتشره در سال 86 که هم اکنون نیز جاری است اشاراتی داشتم و اعلام نمودم که نظام فنی و اجرایی صنعت نفت بسیار کامل تر از سند نظام فنی و اجرایی کشور در دست تجدید نظر می باشد.
     • مطالعات پایه پروژه Basic Design بایستی توسط کارفرما بعنوان یک الزام اولیه قبل از ورود پیمانکار EPC انجام شود و حوزه مسئولیت پیمانکار EPC از تایید این مطالعات پایه و انجام مطالعات تفصیلی می باشد.
     • در روش EPC بر اساس استانداردهای بین المللی و داخلی در کشور احجام و مقادیر پروژه بعد از تایید مطالعات پایه کلا با پیمانکار می باشد و تغییرات آن توسط کارفرما پذیرفته نیست و این اختیارات در زمان مناقصه به پیمانکاران داده می شود که نسبت به جدول مقادیر و فهرست بها MTO/BOQ اعلام نظر و اصلاح نماید.
     • کارفرما نسبت به همسان سازی MTO/BOQ در زمان مناقصه اقدام نموده و پیشنهاد دهندگان مکلف اند MTO/BOQ را بدون قیمت در پاکت ب طبق ماده 16 قانون مناقصات قرار دهند. قیمت های پیمانکاران در پاکت ج بایستی بر اساس جدول تایید شده پاکت ب باشد.
     • اشاره نمودم که در نرم های بین المللی در پروژه های EPC روال بر این است که پروژه ها بصورت FIX & FIRM LUM SUD PRICE بدون تغییر در احجام و مقادیر کار و قیمت ارائه می شود و تغییرات احجام کار تنها در قالب ماده 49 شرایط عمومی پیمان و بر اساس تغییر انجام شده در مطالعات پایه پروژه توسط کارفرما یا تغییر در قوانین جاریه بعد از زمان باز کردن پاکات ملاک عمل خواهد بود که در نشریه جدید در این ماده به تفصیل توضیحات لازم برای حفظ تعادل طرفین توسط آقایان دکتر کلالی و جدایی داده شد.
     • بر اساس درخواست اینجانب اقای دکتر کلالی در مورد موضوع تنگنا توضیحات بیشتر یارائه دادند و بنده گلایه نمودم که استاندارد FIDIC بندی با عنوان کارهای غیر قابل پیش بینی Unforeseen دیده می شود که این دو موضوع بایستی مورد تفکیک قرار گیرد و توضیحات مختصری در این مورد ارائه نمودم.
     • اینجانب نیز با توجه به اهمیت موضوع مبالغ مشروط (Provisional sum) و حضور این ماده در سند 5490 و نقش ان در مبلغ پیمان و 25 % توضیحاتی به جمع در تکمیل فرمایشات اقای دکتر کلالی ارائه نمودم.
     • اینجانب در مورد پیوست های 20 گانه که احتمالا ممکن است چند پیوست دیگر به ان اضافه شود توضیحات کافی دادم و اعلام نمودم که این پیوست ها جز مدارک با اهمیت نشریه 5490 بوده و از 20 پیوست 12 پیوست با عنوان پیوست های اصلی در جلسه با توجه به وزن آن ها اشاره نمودم و اعلام نمودم که بایستی این پیوست ها هم زمان با انتشار نشریه اصلی منتشر شود که آقایان دکتر کلالی و سنگین درخواست نمودند که انجمن APEC در این مورد همکاری لازم را بنمایند.

5. پس از این مرحله در فاصله نزدیک به 1 ساعت سوالاتی توسط اعضای حاضر در جلسه بعمل امد و اقایان دکتر کلالی و جدایی و حسب مورد اینجانب پاسخ های لازم را ارائه نمودیم.

در خاتمه ضمن ارسال پیام تشکر جداگانه از جناب آقایان دکتر سنگین و کلالی اعلام نمودم که این پیام ها در گروه هیات مدیره گذاشته شده است.

رضا طبیب زاده