در ابتدا جلسه ، اینجانب ضمن معرفی انجمن اپک ، به تشکیل کمیته هاي تخصصی از جمله کمیته بیمه و مالیات جهت پیگیري مسائل و مشکلات روزمره اعضاء اشاره و قصد از تشکیل جلسه با اتاق بازرگانی را ، جلب همراهی و هم فکري مدیران محترم اتاق بازرگانی جهت انتقال تجربیات مرتبط با تک نرخی نمودن ضریب حق بیمه قراردادهاي پیمانکاري و رها شدن اعضاي انجمن از مشکلات عدیده در مسیر اخذ مفاصاحساب قراردادهاي پیمانکاري اعلام نمودم .در ادامه آقاي مهندس کرکه آبادي با اشاره موارد متعدد مغایرت در عملکرد کمیته هاي تعیین ضریب با بخشنامه هاي صادره و مشکلات ناشی از آن براي پیمانکاران ، خواستار تشکیل کارگروهی متشکل از نمایندگان انجمن اپک و اتاق بازرگانی جهت بررسی موضوع شد .سپس طرفین به ذکر برخی از مشکلات ناشی از استفاده از روش هاي فعلی تعیین ضریب حق بیمه قراردادهاي پیمانکاري و هم چنین مزایاي تک نرخی شدن ضریب حق بیمه پیمانها پرداختند که بطور خلاصه عبارتند از :
1- تعدد قوانین و بخشنامه هاي ارائه شده براي تعیین ضریب قراردادهاي پیمانکاري و تفسیر سلیقه اي کارشناسان مختلف هیات هاي تعیین ضریب باعث ایجاد نتایجی مختلف براي پیمان هاي مشابه شده است .
2- روش فعلی موجب طولانی شدن روند صدور مفاصاحساب و در نتیجه انتظار طولانی پیمانکار براي آزاد شدن سپرده ها و ضمانت نامه ها گردیده است .
3- انتشار پی در پی بخشنامه ها و مصوبات مختلف از سوي سازمان تامین اجتماعی و وجود مغایرت هاي فراوان در بخشنامه هاي صادره باعث سردرگمی پیمانکاران شده است .
4- عدم قطعیت و شفافیت میزان حق بیمه قرارداد ، محاسبه قیمت تمام شده در هنگام ارائه پیشنهاد قیمت مناقصه را براي پیمانکاران دشوار نموده است . -5صرف هزینه و زمان بسیار براي محاسبه تعیین مقدار حق بیمه پیمان هاي مختلف توسط کارشناسان ادارات رسیدگی پیمان سازمان تامین اجتماعی موجب اتلاف سرمایه هاي سازمان تامین اجتماعی شده است .
6- تاخیر در وصول مطالبات سازمان تامین اجتماعی به دلیل روند طولانی بررسی اعتراضات پیمانکاران در هیات هاي بدوي و تجدید نظر سازمان تامین اجتماعی ، باعث کاهش توان مالی سازمان شده است.
7- ناراضی بودن پیمانکاران از روش هاي اخذ حق بیمه توسط هیات هاي سازمان تامین اجتماعی به همراه سایر موانع اجراي کار باعث خروج بخشی از نیروهاي عرصه سازندگی از چرخه فعالیت هاي مثبت اقتصادي کشور می شود .
8- وابسته بودن تعیین نرخ حق بیمه به سلیقه افراد در شرایط چند نرخی فعلی باعث بروز زمینه هاي فساد می شود . هم چنین احتمالبروز فساد دیگري در رابطه با تطویل عمدي زمان رسیدگی به پرونده هاي تعیین ضریب نیز وجود دارد .
9- دریافت غیر منطقی حق بیمه از بابت خرید کالا در قراردادهاي پیمانکاري در حالیکه تولیدکننده کالا ، حق بیمه مرتبط با تولید آن کالا را پرداخت کرده است کاري غیر منطقی می باشد .
10- عدم وجود توازن عادلانه در ترکیب هیات هاي تجدید نظر نمایندگان سازمان تامین اجتماعی در هیات هاي مذکور در اکثریت هستند باعث شده که در اغلب موارد به تقاضاي احقاق حق پیمانکاران ترتیب اثري داده نشود .
11- ضعیف شدن روند رقابت بین پیمانکاران سالم و پیمانکارانی که داراي رانت هاي ویژه هستند از دیگر اثرات مخرب روش فعلی می باشد .
12- محدود شدن مراحل رسیدگی به 2مرحله بدوي و تجدید نظر که هر دو مرحله تحت تاثیر و نفوذ سازمان تامین اجتماعی است نمی تواند به عدالت منجر شود .
13- روند طولانی رسیدگی به اعتراض پیمانکاران در هیات هاي دیوان عدالت اداري نیز باعث تضعیف توان مالی پیمانکاران و دلسردي آنان می شود .
14- سلب اختیار غیر رسمی از هیات هاي بدوي سازمان تامین اجتماعی در تعیین مقدار صحیح ضریب حق بیمه یکی از دیگر مشکلات وضعیت موجود می باشد .
15- در صورت تک نرخی شدن حق بیمه پیمان ها ، تشکیلات عریض و طویل هیات هاي تعیین ضریب و رسیدگی پیمانها جمع آوري و سازمان تامین اجتماعی با استفاده از ظرفیت آزاد شده می تواند گام هاي بهتري در راستاي وظیفه اصلی خود یعنی خدمات رسانی به مستمري بگیران و افراد تحت پوشش بردارد .
16- روش پیشنهاد شده براي تک نرخی کردن ضریب حق بیمه ، مشابه نرخ تعیین شده براي مالیات و عوارض ارزش افزوده می باشد که براي کلیه پیمان ها عددي است ثابت و در نتیجه تکلیف پیمانکار و کارفرما از مرحله مناقصه تا مرحله نهایی تحویل کار کاملاً شفاف و روشن می باشد .
17- تک نرخی شدن ضریب حق بیمه ، موجب حذف 70درصد از شکایات ارجاعی به دیوان عدالت اداري در زمینه حق بیمه پیمان ها می شود .
از آنجائیکه یکی از مهم ترین عوامل رشد اقتصادي هر کشوري ، رشد بخش خصوصی می باشد و اعضاي صنعت احداث سهم بسزایی در این بخش دارند لذا رفع مشکلات این صنف می تواند نقش مهمی در روند توسعه و رونق اقتصادي کشور داشته باشد و لذا با توجه به مشکلات عدیده فوق الذکر ، پشنهاد تک نرخی شدن ضریب حق بیمه براي کلیه قراردادهاي پیمانکاري ارائه می شود .لازم به ذکر است که روش جدید از سال 1397مطرح بوده و در این رابطه اتاق بازرگانی تهران با شرکتهاي مهندسی و توسعه نفت ، شرکت توانیر و سندیکاي برق نیز جلساتی داشته است که نتایج نسبتاً خوبی هم حاصل شده است ولی بعلت طولانی شدن روند بررسی موضوع و تغییر مکرر مدیریت ها در سازمان تامین اجتماعی ، طرح هاي پشنهادي به نتیجه مطلوبی نرسیده است .
جمع بندي جلسه :
– در پایان گفتگو قرار شد انجمن اپک با تنظیم نامه اي خطاب به رئیس اتاق بازرگانی تهران ضمن اشاره به جلسه مورخ 1402/07/05 جلسه موضوع گزارش درخواست تشکیل کمیته اي متشکل از نمایندگان انجمن اپک و سایر تشکلها و مشاوران مرتبط را داشته تا با تشکیل جلسات منظم دوره اي نسبت به بررسی موضوع تک نرخی شدن ضریب حق بیمه قراردادهاي پیمانکاري اقدام و نتایج مربوطه به سازمانها و نهادهاي تصمیم گیر اعلام گردد .لازم به ذکر است با توجه به حضور پررنگ تر نمایندگان صنعت احداث در دوره جدید هیات نمایندگان اتاق هاي بازرگانی بنظر می رسد که دسترسی به نتیجه دلخواه ، سهل الوصول تر از دوره هاي قبل باشد .
تذکر :
1- همزمان با تشکیل جلسات بررسی موضوع در اتاق بازرگانی ، لازم است که جلساتی نیز با کارفرمایان مختلف تشکیل و نظر موافق آنان در رابطه با یکسان سازي ضریب حق بیمه جلب گردد چون یکی از بهانه هایی که مدیران تامین اجتماعی در مخالفت با این طرح عنوان می کنند ، عدم موافقت کارفرمایان به دلیل احتمال افزایش هزینه پروژه ها می باشد .
2- با توجه به تصویب عنقریب برنامه هفتم توسعه و طرح پیشنهادي سازمان تامین اجتماعی مبنی بر هوشمند سازي و دیجیتالی کردن روش تعیین ضریب حق بیمه و گنجاندن آن در برنامه هفتم توسعه ، هرگونه تاخیر از سوي انجمن ها و تشکل ها در تثبیت طرح تک نرخی کردن ضریب حق بیمه می تواند فرصت مغتنم پیش آمده را تحت الشعاع قرار دهد.